In 2009 werkte ik mee aan het tiende Dialectenboek van de Stichting Nederlandse Dialecten, met als thema ‘Groeten in Nederland en Vlaanderen’. Hoewel het een heel boeiend thema is, waren er maar weinig oudere publicaties over te vinden.
Nu, in 2017 doe ik het onderzoekje van toen over. In mijn negende Mini-onderzoekje heb ik de volgende vraag opgenomen: ‘Hoe begroet u iemand? Geef aan of er verschillen zijn afhankelijk van de situatie en de persoon die u ontmoet (formeel/informeel, bekend/onbekend)’. De vragenlijst is tot nu toe bijna 400 keer ingevuld, en vrijwel elke respondent heeft twee of meer mogelijkheden opgegeven. Daarbij heeft hij of zij – gelukkig – ook informatie gegeven over de omstandigheden waarin welke groet wordt gebruikt. Op basis daarvan heb ik nu een eerste kaartje getekend met de meest voorkomende begroetingen die het label ‘informeel’ kregen. Het is een ruwe versie, de gedetailleerde zal over enkele maanden volgen.
Mini-onderzoekje 9 (2017), vraag begroetingen.
Begroeten anno 2017
In grote lijnen kunnen we stellen dat je in 2017
- in het hele taalgebied ‘hallo’ hoort
- ‘hoi’ vooral in Nederland zult horen. In Vlaanderen is dat niet zo gebruikelijk.
- ‘hey’ vooral in Vlaanderen en in het zuiden van Nederland zult horen.
- in het centrum van Nederland ook ‘hee’ en ‘hai’ hoort.
- in de provincie Groningen nog steeds met het erg regionale ‘moi’ begroet kunt worden.
Begroeten anno 2009
In 2009 schreef taalkundige Jan Stroop voor hetzelfde Dialectenboek het algemene inleidende artikel. Hij baseerde zich hiervoor op zowel het enquêtemateriaal van toen als het Corpus Gesproken Nederlands. Zijn vaststellingen:
- ‘hoi’ is het meest gebruikte woord, en het komt in Nederland veel vaker komt dan in Vlaanderen.
- ‘hallo’ staat op de tweede plaats, met een meer evenwichtige verdeling tussen Nederland en Vlaanderen
- ‘hai’ komt vaak voor in Nederland, en zo goed als niet in Vlaanderen
- ‘moi’ is een typisch oostelijk woord dat zowel als afscheid als als begroeting wordt gebruikt. Het is de verkorting van de groet ‘mooie morgen’.
Op een kleine tien jaar tijd lijkt er op dit vlak niet al te veel zijn veranderd. Er is ook geen verschil op te merken tussen een vragenlijst die expliciet om dialect vraagt en een lijst die naar spreektaal in de breedste zin van het woord vraagt.
Maar ‘hey‘, ‘hee‘ en ‘hai‘ ontbreken wel in zijn lijstje. Over ‘hei’ zegt hij enkel dat het voorkomt en dat het waarschijnlijk de oudste vorm is van een reeks groetwoorden die met h- beginnen: hee, heuj, hoej, … Mogelijk is ‘hey‘ pas na 2009 in Vlaanderen beginnen opkomen als populaire begroeting. Misschien kan iemand hiervoor eens in het Corpus Gesproken Nederlands kijken?
(1) Als er volgens jou nog iets op de kaart ontbreekt, vul dan de vragenlijst even in. Het kan nog steeds!
