Buurtaal Nieuwe adviezen Belgisch-Nederlands

Lijst van de vroegere VRT-adviezen over Belgisch-Nederlands die in 2023 en 2024 op de website van Team Taaladvies zijn toegevoegd.

(* = geen standaardtaal)

Inhoud

Woordenschat: typisch Vlaamse woorden
Woordenschat: valse vrienden
Woordenschat: jargon
Woordenschat: vaste combinaties, uitdrukkingen
Woordenschat: tussenwerpsels
Vormverschillen, woordvorming
Voorzetsels
Register

Woordenschat: typisch Vlaamse woorden

aankleven

aankomstlijn / eindmeet / eindstreep

aanschuiven

afbieden / afdingen / afpingelen

afgevaardigde / delegué* / delegee*

alpijns skiën / alpineskiën

applausvervanging (betekenis)

aprilvis / aprilgrap

arbeidsarts / arbeidsgeneesheer / bedrijfsarts

bankautomaat / geldautomaat / bancontact

begroting in evenwicht / sluitende begroting

behang / behangpapier

betichte / beklaagde / beschuldigde / verdachte

bevraging / enquête

bibbergeld / gevarenpremie

bijhuis / filiaal

binnenbreken / inbreken

binnenpost / huispost / interne post

binnenrijven / binnenhalen

bissen (betekenis)

bisser (betekenis)

blokletteren / titelen / koppen

bluts / deuk / kneuzing

bobijn / klos / spoel

boerenbuiten / buiten / platteland

bollen (betekenis)

boordsteen / borduur / stoeprand

bot / laars

botermelk / karnemelk

bovenhalen / tevoorschijn halen

brengen / wegbrengen / voeren

buitenwipper / uitsmijter

burotica

buurtwinkel / superette

bussel / bos / bundel

captatiewagen / reportagewagen

certitude / zekerheid

chape (betekenis)

cinema / bioscoop

classeur / ringmap / opbergmap

competitief / concurrentieel / concurrerend

containerpark / recyclagepark

coöperatie / coöperatieve / coöperatieve vereniging

creatie / première

croque-monsieur

dekenij / decanaat / dekenaat

deontologie / beroepsethiek

deze middag / vanmiddag / vannamiddag

diameter / doorsnede / doormeter*

dienstdoend / waarnemend / plaatsvervangend

dispatching (betekenis)

domiciliëring

doorwegen (betekenis)

draaischijf / spil

draaitrap / wenteltrap

dressing / inloopkast

dwarsen / oversteken / kruisen

fijnkost / charcuterie / fijne vleeswaren

flesopener / flessenopener / kurkentrekker / stoppentrekker*

flik (betekenis)

fluisterasfalt / zoab

foefelen (betekenis)

frietketel / friteuse / frituurpan

frietvet / frituurvet

gecrispeerd (betekenis)

gekkekoeienziekte / dollekoeienziekte

geldbeugel / portemonnee

geluidsmuur / geluidsbarrière

generiek, begingeneriek, eindgeneriek

genster / vonk

geplogenheid

getrouwheidskaart / klantenkaart / bonuskaart

grootwarenhuis / warenhuis

harken / rijven*

hernemen (betekenis)

herneming (betekenis)

het afstappen / het aftrappen / het afbollen

historiek

hoofding / briefhoofd / kop / rubriek

hoogdag (betekenis)

hoogwerker / hoogtewerker

hoorspel / luisterspel

hospitaliseren (betekenis)

immobiliën / vastgoed / onroerend goed

indoen / inkopen / inslaan

ineenstuiken / ineenstorten

in extremis

ingangsexamen / toegangsexamen / toelatingsexamen

inplanten / vestigen / bouwen

interimaris / vervanger / uitzendkracht

interimkantoor / interimbureau / uitzendbureau

isomo / piepschuim

kermis / jaarbeurs / foor*

keuringsbewijs / schouwingsbewijs*

kiesbrief / stembiljet / oproepingskaart

kiescampagne / verkiezingscampagne

kindergeld / kinderbijslag / groeipakket

klissen / oppakken

koersfiets / racefiets

kopieerapparaat / kopieermachine / kopiemachine*

kruislicht / dimlicht

kwakkel (betekenis)

kwast / flosj* / flosh* / floche*

kwijtspelen / kwijtraken

laten uitschijnen (betekenis)

laten verstaan (betekenis)

levensduurte (betekenis)

lidkaart / lidmaatschapskaart

lot / partij / perceel

luchtmatras / luchtbed

luik / onderdeel

maatwerkbedrijf / beschutte werkplaats / beschermde werkplaats

matrak / wapenstok

meestergast / ploegbaas / voorman

melkerij / melkfabriek / zuivelfabriek

memoriaal / gedenkteken

merkelijk / aanmerkelijk

microgolfoven / magnetron

miskraam / misval*

mistevreden / ontevreden / misnoegd

mistoestand / wantoestand / misstand

moederschapsverlof / zwangerschapsverlof / bevallingsverlof

monovolume / volumewagen / grote gezinsauto

naakt ontslag / gedwongen ontslag

nadar / dranghek

nazicht / controle / onderhoud

nocturne (betekenis)

obus

onrechtstreeks / indirect

onrustwekkend / verontrustend / zorgwekkend

onuitgegeven / ongekend

opbrengsthuis / opbrengsteigendom / beleggingspand

opgemerkt / opmerkelijk

ophefmakend / geruchtmakend / opzienbarend

opleg / toeslag / bijbetaling

opslorpen (betekenis)

opstappen (betekenis)

opvegen / leegmaken / opkuisen*

opzoekingswerk / onderzoekswerk

overlopen / doorlopen

pancarte / bord

parking / parkeerterrein / parkeerruimte / parkeergarage

patroon / patronaal / patronaat

penaliseren / bestraffen / beboeten

performant, performantie (betekenis)

piket / stakerspost

piste / denkpiste / denkspoor

pladijs / schol

plooifiets / vouwfiets

praline / bonbon

prijskamp (betekenis)

primordiaal (betekenis)

proefbuisbaby / reageerbuisbaby

prognose / pronostiek

promotor / bouwpromotor / projectontwikkelaar

randbemerking / kanttekening

reisverzekering / reisbijstandsverzekering

rekeninguittreksel / rekeningafschrift

roofing (betekenis)

sanctioneren (betekenis)

schatbewaarder / penningmeester

scheper / herder

schoteltje / bordje / ondertas*

schuimwijn / mousserende wijn

slagboom / bareel*

spoedgevallen / spoedeisende hulp / spoed

stelplaats / busdepot / remise

stiel / vak

struikelsteen / struikelblok

studiebureau / adviesbureau

tank / waterput / citerne*

terril / steenberg

terugwedstrijd / terugmatch

toemaatje / toegift / extraatje

toestelnummer / intern nummer / binnennummer*

trafiek (betekenis)

traphal / trappenhuis

treffelijk (betekenis)

treinbegeleider / conducteur

treinbestuurder / machinist

tweewoonst / tweegezinswoning / dubbele woning

uitdeinen / uitdijen

uitgeput / uitverkocht

uitgeven / uitzien / uitkijken / uitkomen op

uitschuiver / blunder

uitzonderlijk / bij wijze van uitzondering

verduurd (betekenis)

vergeetboek / vergeethoek

verkeerswisselaar / verkeersknooppunt / klaverblad

verplaatsingskosten (betekenis)

vertrekkensklaar / klaar om te vertrekken

vertrouwen / betrouwen*

vieruurtje

vilbeluik / destructiebedrijf

vluchtmisdrijf

voorbijsteken / inhalen / overtreffen

werking (betekenis)

werk / werken / werkzaamheden

wisselstukken / vervangstukken / reserveonderdelen

woonst / woning

worst / pens

zelfklever / sticker

zich inbeelden / zich voorstellen / zich indenken

zich opdringen (betekenis)

zich terugplooien op (betekenis)

Woordenschat: valse vrienden

aardig (betekenis)

batterij / accu

beschaamd / verlegen / schuchter

bestrijden / bekampen

bijkomend / extra

borstel / bezem

coördinaten / persoonlijke gegevens / contactgegevens

curry / kerrie

deftig / degelijk / fatsoenlijk

figureren (betekenis)

vergetelheid (betekenis)

voorstellen / presenteren

zetel / zitje

Woordenschat: jargon

boni / mali (verzekeringen)

burgerlijk / civiel (jur., met burgerlijke partij en civiele bescherming)

concordaat / gerechtelijke reorganisatie / gerechtelijk akkoord (juridisch)

deel / beweging (muziek)

depenaliseren (betekenis) (juridisch)

doelwachter (sport)

finaliteit (betekenis) (onderwijsjargon)

in beschuldiging stellen / in staat van beschuldiging stellen (juridisch)

in uitgesteld relais (betekenis) (media)

maatschappelijk assistent / sociaal assistent / maatschappelijk werker / sociaal werker (sociaal)

misdaad / misdrijf (juridisch)

onvrijwillige doodslag / onopzettelijke doodslag / onopzettelijke doding (juridisch)

omzendbrief / rondzendbrief / circulaire (ambtelijk)

onwettelijk / onwettig (juridisch)

oppensioenstelling / pensionering (ambtelijk)

recht van antwoord (betekenis) (juridisch)

remonteren (betekenis) (sport)

op secreet plaatsen (betekenis) (juridisch)

springtuig / bom / explosief (journalistiek)

stoffelijke schade / materiële schade (verzekeringen)

uittreksel uit het strafregister / bewijs van goed gedrag en zeden (juridisch)

vaststellingen doen (betekenis) (ambtelijk)

verdapperen (betekenis) (sport)

zitpenningen / presentiegeld (ambtelijk)

Woordenschat: vaste combinaties, uitdrukkingen

aanklagen / aan de kaak stellen

actieve bevolking / werkende bevolking / beroepsbevolking

af te rekenen hebben met (betekenis)

als ik van jou was / als ik jou was

beheerraad / raad van beheer / raad van bestuur

beneden alles / beneden alle peil

bezig zijn / aan de gang zijn

dag op dag / op de dag af

de duimen leggen

de kas spijzen / spekken

de keel doorsnijden / oversnijden

democratische prijs / schappelijke prijs

de rangen sluiten / de gelederen sluiten

de violen stemmen

een argument inroepen / aanvoeren

een maat voor niets

ergens anders / bij iemand anders / op een ander*

ergens geen zaken mee hebben

er komt niets van in huis / er komt niets van terecht

geen belang hebben / niet van belang zijn

het gras afrijden / afmaaien

het groot lot / de hoofdprijs winnen

het laken naar zich toe trekken

het vuur aan de lont steken / de lont in het kruitvat steken

iets te vieren hebben / aan het feest zijn*

in de buurt / in de geburen*

in het zwart / zwart

in snelheid pakken / te vlug af zijn / voor zijn

in twee woorden / in een paar woorden

in vraag stellen / in twijfel trekken / betwijfelen

in wijzerzin / met de klok mee / rechtsom

kers op de taart

nieuw samengesteld gezin / samengesteld gezin

onvrijwillige doodslag / onopzettelijke doodslag / onopzettelijke doding

op antenne

opgezet spel / doorgestoken kaart

op verplaatsing spelen / een uitwedstrijd spelen / uit spelen

op vraag van / op verzoek van

op zijn honger blijven zitten

polyvalente zaal / multifunctionele zaal

schrappen wat niet past

sleutel op de deur / sleutelklaar

te nemen of te laten (betekenis)

tot de vaststelling komen / tot de constatering komen / tot de constatatie komen

van kop tot teen / van top tot teen

van kwaad naar erger / van kwaad tot erger

veto stellen / veto uitspreken

vooraan eindigen / dicht eindigen*

werk op de plank / werk aan de winkel

wetens en willens / willens en wetens

zich laten opmerken / willen opvallen

zich vergissen van

zonder erg / zonder veel erg / zonder ernstige gevolgen

zonder voorgaande / zonder weerga / zonder precedent

Woordenschat: tussenwerpsels

aandacht / attentie / opgepast / opgelet

als eerste / ten eerste / eerstens*

buiten (uitroep)

excuseer me / excuseer

Vormverschillen, woordvorming

Voorzetsels

in / naar eer en geweten

tegenover / recht tegenover / rechtover

Register

wenen / huilen

[Buurtaal] Nieuwe adviezen Belgisch-Nederlands