Een paar maanden geleden deelde een collega-vertaler een TikTokfilmpje in onze gezellige, knusse, babbelige en razend interessante Vertalerskoffiehoek. Voor alle duidelijkheid: dat is een Facebookgroep waarin Nederlandse en Vlaamse vertalers, tolken, ondertitelaars en andere beroepsgenoten wel, wee en interessante informatie met elkaar delen. Een echte virtuele koffiehoek voor de thuiswerkende vertalende freelancer dus.
Dat TikTokfilmpje, dat onder de categorie ‘OT’ (Off Topic, of met andere woorden: gewoon voor de lol) valt, bevat een fragment van ongeveer 30 seconden uit een oude K3-show, uit de tijd dat K3 nog echt uit drie dames bestond van wie de voornaam met een K begint. Drie Vlaamse vrouwen. Uit het geroezemoes van het publiek kun je wel meteen afleiden dat dat wel degelijk op en top Nederlands is. De reden waarom het gedeeld werd? Omdat in dat fragment, met de titel ‘je bent een Nederlands kind in een Vlaamse show’, het volgende gebeurt:
Kristel en Karen staan naast elkaar vooraan op het podium, met de handen voor de ogen. In het midden staat een gigantisch pak en Kathleen, die achteraan staat, telt af: EEN, TWEE, DRIE.
Het pak gaat open en er verschijnt een …. De kinderen in het publiek beginnen te joelen: ‘Een bank, een bank!’ (De pluche versie die je in sommige woonkamers kunt vinden. Nu ja, niet in mijn woonkamer. Het is niet echt mijn stijl.)
Kristel en Karen – totaal doof voor de gillende kinderen – vragen in koor: ‘Wat zit erin?’ (De kinderen blijven intussen hardnekkig ‘een bank, een bank’ roepen)
Kathleen antwoordt: ‘Een sofa’.
Kind uit het publiek: ‘NEEJ, EEN BANK!’
Ik kan het niet helpen, maar ik vraag me dan af of het omgekeerd ook zou gebeuren. Mijn kinderen waren zelf kleuters in die K3-tijd. We zijn wel eens naar een show geweest. Brullend gebroed: check. Inspelend op wat er op het podium gebeurt: ook check. Maar de mensen op het podium corrigeren? Nee. Oké, het was een Vlaamse show met een Vlaams publiek. Maar ik vermoed sterk dat het ook niet zou gebeuren als Bob De Bouwer een show zou hebben gehad. Kunnen wij het maken? Nou en of, zelfs als zeggen wij dat thuis zo niet. Behalve als Bob De Bouwer op de televisie is. Dan weer wel.
We spoelen vooruit naar 2021. K3 heeft de blonde Kathleen een hele tijd geleden ingewisseld voor de even blonde, Nederlandse Josje; is vervolgens volledig van bezetting veranderd met opnieuw een Nederlandse blonde en is nu opnieuw naarstig op zoek naar, jawel, een nieuwe blonde. Maar deze keer mag dat een bruine, gele, appelblauwzeegroene m/v/x uit BE/NL zijn. Het maakt niet uit.
En ja, ik kijk. Officieel uit professionele overwegingen: Nederlanders en Vlamingen samen in een programma, dat levert altijd interessant talig vuurwerk op. Hesjtekkaatweezoektkaadrie. Officieus, tja. Hesjtek guilty pleasure, zullen we maar zeggen.
Tijdens het ‘bootcamp’ was het echt raak. De shows zijn achter de rug en na streng en zwaar overleg door de jury en publieksjury zijn de vijftien ultieme kandidaten m/v geselecteerd. Die worden vervolgens drie dagen op een soort kamp gestuurd waar ze aan den lijve kennismaken met de veelzijdige job van K3’tje zijn (al zingend-dansend-acterend 9 shows per weekend afhaspelen en bij de laatste nog steeds fris en monter doen alsof het de eerste is) en ze meteen moeten bewijzen dat ze dat aankunnen. Op het einde van de tweede dag van het kamp vinden alle kandidaten na een feestje op hun kussen de tekst van een bekend K3-liedje. Ze moeten hiermee de twee collega’s met dezelfde tekst zoeken, een triootje vormen en dat nummer instuderen. Een bekend nummer, je zou dus denken dat al die K3-kandidaten die tekst inclusief muziek en pasjes kunnen dromen. Toch? Nee, niet helemaal, zo blijkt de volgende dag. Wanneer een van de trio’s (3 Nederlanders: 2 meisjes, 1 jongen) onder begeleiding van de vaste (Vlaamse) choreograaf de pasjes goed gaan instuderen, ontrolt zich de volgende discussie*:
Meisje zingt eerste regel en vervangt tweede door ‘nanananana’.
Choreograaf: ‘Hebben jullie niet gisteren tot heel laat geoefend?’
Meisje: ‘Jaaaaaa. Maar hier staat ‘ik loop doorheen de straten.’ Dat zeggen wij zo niet in het Nederlands.’ (Bijval van het andere meisje).
Choreograaf: ‘Oké, wat zeg je dan wel?’
Meisje (met de juiste melodie): ‘Ik loop nu door de straten.’
Choreograaf: ‘Goed, zing dat dan.’
In principe heeft ze gelijk: die constructie met ‘doorheen’ is typisch voor België. Maar de reactie van de choreograaf is toch opvallend, niet? We hebben hier te maken met een lang uitgesponnen sollicitatie om deel uit te maken van een groepje dat al meer dan twintig jaar razend populaire kinderliedjes produceert, tot spijt van wie ’t benijdt. Een van de kandidaten krijgt één zin van een van die bekende liedjes niet uit haar mond omdat ‘wij dat zo niet zeggen in het Nederlands’ (in Nederland) en de boodschap is niet ‘pas je aan, want je gaat dat toch zo samen met de anderen moeten zingen’, maar ‘oké, verander het maar’.
Opnieuw kan ik me niet van de indruk ontdoen dat een Nederlandse choreograaf waarschijnlijk anders gereageerd had, zeker als een Vlaamse kandidaat had gezegd dat hij of zij dat ‘zo niet zegt in het Nederlands’. Gesteld trouwens dat die dat hardop zou durven zeggen. Ik kan het natuurlijk niet bewijzen. Je weet maar nooit met die mondige jeugd van tegenwoordig.
Pas later realiseerde ik me nog iets. Het nummer dat die drie moesten inoefenen, was Piña Colada. Voor de niet-kenners: dat komt niet uit repertoire van onze oorspronkelijke K3’tjes, die van het sofa-verhaal van hierboven. Integendeel: het is één van de eerste nummers van de huidige formatie. Met de tweede Nederlandse blonde dus.
En dàt vind ik heel interessant: ondanks de Nederlandse groepsleden en hun Nederlandse shows en succes hebben de latere liedjesteksten hun ‘Vlaamsigheid’ gewoon behouden. En ondanks dat kregen Josje èn Klaasje dat rare Nederlands zonder problemen over hun lippen. Alsof ze het nooit anders gezegd of gezongen hadden. En dat vind ik dan weer hesjtek mooinederlands.
Oh ja, voor wie het nog wil volgen: het meisje in kwestie kreeg deze zin en enkele andere maar niet gememoriseerd en is een van de drie kandidaten die na dat bootcamp zijn afgevallen. Hesjtek HetVerhaalEindigtHierVoorJou.
*Voor wie het wil zien: aflevering bootcamp, op 1:08:00 ongeveer.
Eerder verschenen bij VRT Taal op 9 maart 2020
