Eerbetoon Johan Taeldeman

Taal(de)man*

Een taalman in hart en nieren, dat was Johan Taeldeman. Hij was niet enkel een bevlogen en bijzonder deskundig dialectfonoloog – die af en toe ook de naamkunde verrijkte met een artikel, hij was ook een fantastisch verteller. Met zijn aangename stem en zijn verschijning die het midden hield tussen Sinterklaas en de kerstman loodste hij iedereen met het grootste gemak zijn wereld binnen: die van familienamen, klankrijkdom en dialectgrenzen. Intussen was hij een tijdlang promotor van het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten, waarvan hij ook de uitgebreide klankleer schreef, en startte hij in 1979 samen met zijn collega Ton Goeman het GTRP-project** op: een verzameling woordenlijsten opgenomen op geluidsband die de basis zouden vormen van de Fonologische en Morfologische Atlassen van de Nederlandse Dialecten. Dat laatste project werd vooral in de jaren 80 en begin jaren 90 uitgevoerd. Hij heeft ook een belangrijke bijdrage geleverd aan een andere verzameling dialectopnames: de dialectbanden van de UGent uit de jaren zestig, die nu te beluisteren zijn op dialectloket.be (‘Stemmen uit het verleden’). Enkele jaren geleden publiceerde hij samen met Frans Hinskens nog het boek Language and Space: Dutch. Tussen al zijn wetenschappelijke en onderwijskundige activiteiten door schreef hij in de loop van zijn rijkgevulde carrière nog een paar honderd artikels, waaronder een groot aandeel populair-wetenschappelijke teksten.

Dat is niet niks. En dan druk ik me nog zacht uit.

Digitaal monument

En nu is Johan Taeldeman overleden. Ik vind het nog altijd moeilijk te geloven dat hij er niet meer is. Hij was inderdaad niet meer piepjong, en hij was al een tijdje ziek. Maar toch. Een taalman als hij sterft niet. Die blijft eeuwig leven.

Er zijn al enkele in memoria verschenen, geschreven door mensen die Taeldeman veel langer en beter gekend hebben dan ik. Er zullen er ongetwijfeld nog volgen. Taeldeman heeft nu eenmaal op heel wat mensen een onuitwisbare invloed nagelaten. Daarom bestaat mijn eerbetoon niet uit nog een in memoriam, maar wel uit een verzameling. Een verzameling verhalen over Taeldeman en verhalen van Taeldeman. Alles wat ik tot nu toe over en van hem vind, verzamel ik op deze plek. Zodat dit een blijvende digitale Taeldemanplaats wordt, een bescheiden monument voor een grote taalmeneer.

* De naam Taeldeman heeft, anders dan je zou vermoeden, niets te maken met taal. ‘taelde’ is de Vlaamse vorm van het Franse ‘taille’. Dat is op zijn beurt geen lichaamsdeel, maar de naam voor de hoofdelijke belasting uit het Ancien Régime. Een ‘taeldeman’ was dus een belastingontvanger. (met dank aan Jacques Van Keymeulen).

** De R in het GTRP staat voor prof. Piet van Reenen, die achteraf ook aan het project heeft deelgenomen.

Kennen jullie nog filmpjes met, artikels van of eerbetonen voor Johan Taeldman? Post ze dan als reactie. Ik voeg ze zo snel mogelijk toe aan de lijst.

In memoria en ander eerbetoon

Taaluniebericht

Neerlandistiek: Marc Van Oostendorp

Neerlandistiek: Freek Van de Velde

Neerlandistiek: Jacques Van Keymeulen

Neerlandistiek: Georges de Schutter en Frans Hinskens

Ann De Craemer in De Morgen

Faro: Bart De Nil

Teksten van Taeldeman

Over Taal (2017): over familienamen (samen met zijn vrouw Lieve De Swaef)

Over Taal: In memoriam, interview en artikels

Video’s