Een patroniem of vadersnaam is een bijnaam die afgeleid is van de naam van de vader van de naamdrager. In het voorbeeld Jan van Pierke is van Pierke een vadersnaam. Zulke bijnamen bestaan al eeuwen, en zijn meestal bedoeld om mensen met dezelfde voornaam van elkaar te onderscheiden. Jan van Pierke is iemand anders dan Jan van de Sisse.
Sommige van die bijnamen werden van de ene generatie op de andere overgeleverd en ontwikkelden zich tot familienamen. De meeste familienamen die op het einde van de achttiende eeuw officieel geregistreerd werden en sindsdien vastliggen, zijn patroniemen.
Veel Nederlandstalige patroniemen in België herken je aan de volgende opbouw:
- Vadersnaam + s (of + x): Peeters, Hendrickx. Die –s is een genitief-s of bezits-s.
- Vadersnaam + sen: Janssen/Jansen. –sen is een verdofte vorm van –zoon.
- Vadersnaam + sens: Willemsens. –sens is de combinatie van –sen (-zoon) met een bezits-s
- Vadersnaam: Joris, Frank
- Ser + vadersnaam + –s/-x (zeldzaam): Servranckx. Ser- is een verkorting van des heer (van de heer).
Pingback: familienaam Malfroid| Taalverhalen