Een metroniem of moedersnaam is een bijnaam die afgeleid is van de naam van de moeder van de naamdrager. In het voorbeeld Jan van Mieke is van Mieke een moedersnaam. Zulke bijnamen bestaan al eeuwen, en zijn meestal bedoeld om mensen met dezelfde voornaam van elkaar te onderscheiden. Jan van Mieke is iemand anders dan Jan van Suzan.
Sommige van die bijnamen werden van de ene generatie op de andere overgeleverd en ontwikkelden zich tot familienamen. De meeste familienamen die van een voornaam zijn afgeleid, zijn patroniemen. Metroniemen zijn veel zeldzamer.
Veel Nederlandstalige metroniemen in België herken je aan de volgende opbouw:
- Moedersnaam + –en: Mariën
- Van + moedersnaam + –en: Van Lysebetten
- Ver– + moedersnaam + -en: Verbelen
Het achtervoegsel –en is hier een vrouwelijke uitgang van de genitief, de naamval die het bezit aanduidt. Het voorvoegsel ver– is een verkorte versie van vrouw(e).
Pingback: familienaam Sarens | Taalverhalen